In Nederland is het aantal kinderen de afgelopen tien jaar gedaald. Dat meldt het CBS op 23 november 2015. Hoe vanzelfsprekend is tegenwoordig nog de kinderwens? Ik onderzoek het in een reeks interviews.

Deel 1 – Koppels die net een baby hebben 

Anna (29) en Rutger (31) zijn sinds afgelopen zomer de ouders van Siebren. Ze wonen in de buurt van Almelo. Rutger kon daar ruim een jaar geleden als radioloog in opleiding aan de slag. Toen was de keus snel gemaakt om vanuit Amsterdam naar het oosten van het land te verhuizen. Kort daarna raakte Anna zwanger. 

Heb je altijd een kinderwens gehad?

Zij:‘Het was niet dat ik per se met poppen speelde. Maar als mijn moeder vroeg wat ik later wilde worden, antwoordde ik steevast: “moeder”. Toen was ik peuter. Later ging ik nog wel dingen roepen als astronaut, maar daarvoor was het altijd moeder.’

Hij:‘Ja, van jongs af aan. Ik kom uit een heel gezellig gezin, dat wilde ik later ook.’

Ook een aantal voor ogen?

Zij:‘Ik vind drie een erg leuk aantal. Als het praktisch en financieel mogelijk is, dan vier. Maar ik wil er niet per se vier en dat ze dan bijvoorbeeld niet kunnen sporten. Ik vind het belangrijk dat ze dat soort dingen kunnen doen.’

Hij:‘Nou, we zeggen nu drie ofzo, maar in ieder geval één. En niet meer dan vier haha.’

***

‘ Een kind zie ik als een verrijking van je eigen leven’

***

Had je dan nog een bepaalde leeftijd in gedachten?

Zij:‘Ik heb altijd geroepen dat ik voor mijn 30e kinderen wilde. Omdat ik bang was dat als ik ouder zou zijn, het niet goed zou lukken. Dat ik dan te weinig tijd zou hebben om het alsnog te proberen. Ik heb daar ook een vorige relatie voor gebroken. Omdat ik gewoon wist dat de kans heel klein was dat het voor die tijd ging gebeuren.’

Hij:‘Exacte leeftijd niet. Meer dat ik het graag wilde. Ik ben niet zo specifiek in dat soort dingen. Als het maar met een leuk iemand was.’

Stel dat het moeilijk was geweest?

Zij:‘Ik zou in elk geval eerst álles doen om toch zwanger te kunnen raken. De hele medische poespas. Ik zou tot het uiterste gaan. Als ik er geld voor moest lenen, zou ik dat ook doen. Maar weer niet zo ver dat ik daar de rest van mijn leven de consequenties van moet dragen. Illegale dingen natuurlijk ook niet. Als het dan toch niet zou lukken, zou ik zeker adoptie overwegen. Dat doe ik nu ook al. Ik denk dat adoptie iets heel moois is. Met een biologisch kind geef je letterlijk een leven aan iemand. Met adoptie in feite ook.’

Hij:‘Alles wat medisch mogelijk is proberen. Dat wordt geloof ik allemaal verzekerd dus dat hoeft helemaal geen extra geld te kosten. Adoptie weet ik niet. Dat ligt een beetje aan de situatie. Misschien later maar in eerste instantie zou ik me dan gewoon op mezelf gaan focussen. Laat ik het zo zeggen, ik heb niet zo heel veel met kinderen behalve met die van mezelf haha.’

Waarom zo graag een kind?

Zij:‘Je kunt heel veel liefde geven. Je kunt voor iemand zorgen. Het is een verrijking van je eigen leven. Kinderen gaan dingen leren en zich ontwikkelen. Jij kunt ze daarbij helpen. Eigenlijk help je een zo gelukkig mogelijk mens op de wereld te zetten. En ik vind het gewoon heel gezellig.’

Hij:‘De fundamentele reden? Nou, vooral het gezinsleven. Niet specifiek een kind. Ik heb zelf een leuke jeugd gehad. Dat is gewoon heel waardevol.’

***

‘Je wilt de dingen die je opbouwt doorgeven’

***

Zie je een kind als ‘extraatje’ of vult het juist iets aan wat je mist als je alleen bent?

Zij:‘Als je het zo zegt, dan zie ik het als een opvulling. Geen extra.’

Hij:‘Ik denk dat ieder mens op een bepaald moment in zijn leven psychologisch de behoefte heeft om onvoorwaardelijke liefde te geven. Naarmate je ouder wordt, doorloop je een aantal ontwikkelingsfases. Een van die fases is dat je liefde gaat geven aan een vriend of vriendin. Maar ook dat je liefde kunt geven aan een kind.

Kijk, als ik nu nog geen kind zou hebben gehad, zou ik het niet missen. Dan zou ik gewoon lekker de kroeg in gaan en me prima vermaken. Maar op een gegeven moment is het wel een gemis denk ik. Je wilt de dingen die je opbouwt doorgeven. Dat het niet allemaal verloren gaat.

Nu Siebren er is, heb ik ook gelijk veel meer een verantwoordelijkheidsgevoel. Ik ga minder uit en heb zin om naar huis te gaan om hem te zien. Dan ga je niet meer zo snel lang borrelen. Je krijgt gewoon andere prioriteiten.’

Heb je nagedacht over het ‘juiste’ moment?

Zij:‘Toen we iets kregen, was het duidelijk dat we allebei binnen twee jaar kinderen wilden. Wel eerst samenwonen om zeker te weten dat het goed zat tussen ons. Maar eigenlijk voelde het vanaf het begin al erg goed. Toen kreeg Rutger een vaste baan. We hadden inmiddels ook een huis waarin we een kind konden grootbrengen. Toen zijn we eigenlijk meteen begonnen met proberen. Financiële plaatje? Dat speelt voor mij geen rol. Ik denk dat een kind geen geld nodig heeft maar liefde. Kinderen groeien overal op. Al zit je in de bijstand, dan kun je nog steeds een kind liefdevol opvoeden.’

Hij:‘Er moest wat vastigheid zijn. Zicht op langer werk, een vast inkomen. Dat je gewoon gesetteld bent en een goede basis hebt voordat je eraan begint. Het nest moest gemaakt zijn zullen we maar zeggen.’

***

‘Dit is een van de betere tijden om een kind op te voeden’

***

De tijd waarin we leven, met terreurdreiging en natuurrampen, heb je dat van tevoren nog meegewogen?

Zij:‘Nee, ik heb daar nooit extra bij stilgestaan. Maar dat komt omdat ik oprecht denk dat de tijd zoals die nu is, niet gevaarlijker of slechter is dan 100 jaar geleden. Door de media ben je nu gewoon veel sneller op de hoogte van hoe de wereld in elkaar steekt.

Maar nu ik eenmaal Siebren heb, denk ik er wel meer over na. Zodra die geboren was, kreeg ik een enorm verantwoordelijkheidsgevoel. Ik voelde me ook meteen een stuk kwetsbaarder. Dat gevoel heb ik nooit eerder gehad. Als ik Siebren niet had gehad, zou ik doodleuk naar vriendinnen in Amsterdam gaan. No way dat ik nu met hem, net na die aanslagen, over zo’n druk station zou gaan lopen. Ik zou ook niet alleen gaan want ik wil niet dat ‘ie zonder moeder opgroeit.’

Hij:‘Ja. Maar ik denk dat dit nog een van de betere tijden is om een kind op te voeden als je kijkt naar de hele geschiedenis. Alle faciliteiten zijn er, er is geen echte armoede, er is geen directe oorlog. In de Tweede Wereldoorlog of de Middeleeuwen of toen iedereen nog in hutjes woonde, was het allemaal een stuk erger dan nu. Dus in die zin was het juist een bewuste keuze om het wel te proberen.’

En heb je nog een soort van maatschappelijke druk ondervonden, in de trant van ‘je hoort nu eenmaal kinderen te krijgen’?

Zij:‘Eerder omgekeerd. In mijn omgeving ben ik eigenlijk de eerste. Veel vrienden, overigens alleen die met een hoge opleiding, zeggen juist: “nee joh, dat moet je pas na je 30e doen, heb je ook meer financiële zekerheid!”. We kunnen inderdaad geen extra dingen doen, zoals zomaar uiteten gaan. Dan zouden we bijna meteen rood staan. Maar wij hebben juist bewust hiervoor gekozen.’

Hij:‘Nee. Mijn ouders hebben al genoeg kleinkinderen dus vanuit die hoek niet. Mijn broer wil juist bewust geen kinderen. Ook dat is volledig geaccepteerd. Of die dan ook niet behoefte zou moeten hebben om aan iemand liefde te geven? Ja, maar dat kan ook op een andere manier. Een huisdier nemen bijvoorbeeld.’

***

‘Alles kan tegenwoordig en moet te combineren zijn’

***

Zou je het andere mensen aanraden?

Zij:‘Je moet je wel goed realiseren dat je zelf niet meer op de eerste plaats komt. Dat is een kwestie van een andere mindset. Wat ik denk is dat al die universitair geschoolde mensen van mijn leeftijd in een tijd zijn opgegroeid waarin ze gewend zijn om alles te krijgen wat ze willen. Alles kan tegenwoordig en moet te combineren zijn. Die mensen vinden het moeilijk om dingen op te geven. Voor hen kan het krijgen van een kind best een bummer zijn denk ik. Ik heb het nooit zo gezien. Siebren komt bij nu op de eerste plek en ik pas mijn leven daarop aan.’

Hij:‘Als diegene het wil haha. Maar in principe kan iedereen het. Dat is gewoon de natuur. Misschien dat het voor de een minder geschikt is dan voor de ander. Maar dat is niet aan mij om daar over te oordelen.’

Wat denk je van mensen die bewust geen kinderen nemen omdat ze hun vrije tijd niet willen opgeven?

Zij:‘Niks op tegen natuurlijk. Maar ik heb wel altijd stiekem het idee dat die mensen later spijt gaan krijgen. Misschien is dat niet zo maar dat denk ik wel altijd. Dat is ook wel iets van deze tijd, mensen kunnen overal controle over uitoefenen. Maar dat is met ‘natuurlijke’ dingen niet zo. Op een gegeven moment ben je gewoon te oud.’

****

-> in deel 2: koppels waarvan één een kinderwens heeft en de ander niet